Categorie: 21ste eeuw

Het gecensureerde radioboek: Leonard Ilja Pfeijffer, De Verandering

Toen ik op een ochtend wakker werd, merkte ik dat ik in een neger was veranderd.

‘De verandering’

Aantekeningen over ‘De Verandering’ – Quizizz over ‘De Verandering’

Dit verhaal, geschreven omstreeks 2010, kan de indrukken wekken gedateerd te zijn door het woordgebruik. De Jeugd Van Tegenwoordig kon toen nog singles releasen die ondertussen ook al gekuist zijn, doch enkel wat geschreven titels betreft.

Het werd niet meer geherpubliceerd op de nieuwe website met de radioboeken en staat ook niet in de verzameling op Soundcloud. Gewoon gecensureerd!

Een herwerking van Kafka’s Der Verwandlung? Een moderne aemulatio van iets uit Ovidius’ Metamorfosen? Er zijn meerdere aangrijpingspunten.

Onder het gebruik van het ondertussen gewraakte n-woord, zit een vernunftig geconstrueerd verhaal dat de luisteraar meesleept in een ervaring van racisme in de eerste persoon en hem/haar kwader en meer onthutst achterlaat dat het hoofdpersonage, dat zijn lot met berusting draagt.

Hieronder enkele aantekeningen bij het verhaal en een test m.b.t. tekstbegrip en woordenschat.

Persoonlijk geef ik het beluisteren als een thuisopdracht. De leerlingen mogen met elkaar over het verhaal spreken, woorden opzoeken die ze niet begrijpen, maar krijgen verder geen info over de inhoud van de test. De les begint met de quiz; daarna bespreken we de inhoud.

  • Is het fout van de schrijver om het n-woord te gebruiken?
  • Is het verhaal racistisch van aard?
  • Is de schrijver een racist?
  • Mag/kan een blank schrijver het onderwerp van racisme tegenover zwarten behandelen?
  • Hoe reageert het hoofdpersonage van dit verhaal op wat hem overkomt? Hoe zou jij reageren? Heb je zelf ervaring met discriminatie?
  • Wat kun je vertellen over het taalgebruik in dit verhaal?
  • Vind je dit een sterk of zwak verhaal? Vertel vooral waarom?

Aantekeningen – Quizizz

Schooltaalwoorden

Exodus en de Vulgaat
Een Fosbury flop landt in spagaat
Metoniem of metafoor?
Meneer, waar dient het echte leven voor?

Asymptoot en matrixveld,
Een vredestop met straatgeweld,
Van ankerplaats tot scheepsgewelf
Ondergod of waterelf.
Hertog, baljuw, admiraal,
Cokes en Waals staal.

De waal zijn taal, de mof zijn spraak,
Als ik daar maar ooit aan uit geraak! 
Die Deklination is not plus-que-parfait,
Ze maken er zelf ook korte metten meh.
Beursgenoteerd maar uitgekocht,
Gesublimeerd, maar vol condensatievocht,
Van de mijn tot mijn kolenkit:
Waarom hebben kippen geen gebit?

Ik schrijf het op, ik notuleer,
Ik leg het vast, zonder verweer,
Ik skribbel hard want ik noteer:
"Ik ben slechts wat ik ken en leer"

Door de wetten van Simpson, Grimm en Ohm,
Verschijnt Freud nu verkleed als vrouw in mijn droom.
Pythagoras, Mercator, Stevin en Rawls,
Trump had it comin': grab him by the balls!

Nu Timboektoe tot oud Tibet,
Zonder spoorlijn, opgelet,
Johannesburg en Ravenstein,
Zou het warm in Vuurland zijn?
Groenland is ijs en IJsland is groen,
Gewoon om even pedant te doen?
Dan is er ook het Vaticaan,
Alle planeten, in hun baan,
Satellieten zal ik niet vergeten:
Door Suzy en Laïka ben ik gebeten,
En daarom heb ik hun exacte typen,
Zich in mijn geheugen laten verdiepen.

Maar of ik dit al onthouden zal,
Te gelde kan maken voor ik sterf of val,
De duivel mag het weten,
Hij heeft zeker heel zijn leven,
Op de schoolbanken gesleten.

1 februari 2021; ter gelegenheid van gedichtendag.

Henny Vrienten – Lieske

Lespakket: Henny Vrienten – Lieske

Close reading poëzie leestest op basis van een song van Henny Vrienten over zijn dementerende moeder. Bevat: MP3, tekstblad, vragenblad met meerkeuzevragen

Nu downloaden!45 Downloads

Update 2025: Is het een lied? Mogen we het een gedicht noemen? Een elegie, een mememto mori? Een voorafspiegeling? Deze les is geconcipieerd voor Hennys dood in 2017, maar heb het nu herwerkt om het meer een close reading oefening van te maken: er is geen voorkennis vereist en het interview onderaan kan best gekeken worden na de leesproef. Je hoeft niet te weten dat het over zijn moeder gaat, dit staat te lezen tussen de regels: het dagelijks bezoek, vertellen over vroeger en vooral “ik weet nog (…) dat je danste als je kookte”.

Het overlijden kwam onverwacht, maar werd aangekondigd in het titelnummer ‘Tussen de Regels’ uit zijn laatste plaat van september 2019. Niet de beste van zijn finale trilogie, maar na zijn dood meer dan de moeite van het beluisteren waard, al is de productie begrijpelijk wat gehaast bij momenten. 

Ex-DoeMaarfrontman Henny Vrienten met ‘Lieske’, over de laatste dagen van Vrientens moeder in een bejaardentehuis. Een eenvoudige luisteroefening, met aandacht voor taalvariatie. Waarom heet de moeder van Vrienten Lieske en niet Liesje? Dat is toch typisch Vlaams, of niet?

De achtergrond van het liedje: vanaf 4m22.