tinteltand

De laatste maanden is mij opgevallen dat er meer en meer gesproken wordt over andere freinetscholen in termen van ‘gematigd freinet’. Andere, omliggende scholen zoals het Wijdeland of de Appeltuin dragen expliciet die stempel. Dit is echter een ontwikkeling van de laatste paar jaren. Ik citeer wat wel een de aanleiding zou kunnen geweest zijn voor een verandering van politiek in meer freinetscholen. Het inspectieverslag van De Appeltuin uit februari 2011 maakt expliciet vermelding van dit probleem:

De schriftelijke communicatie met ouders in verband met de kostenbeheersing in het basisonderwijs is niet volledig correct en transparant. De informatiebrochure De Appeltuin concreet van A tot Z vermeldt niet dat er geen kosten mogen worden aangerekend om de ontwikkelingsdoelen na te streven en de eindtermen te bereiken, bevat geen bijdragelijst zodat ouders bij het begin van het schooljaar een zicht zouden hebben op de kosten die de school kan doorrekenen en accentueert onvoldoende het vrijblijvende karakter van een mogelijke gift (BaO/2007/05 Kostenbeheersing in het basisonderwijs).

http://www.ond.vlaanderen.be/doorlichtingsverslagen/verslagen/BaO-1011-56011-DL_VER_10617.pdf

Wat hier zo mooi omschreven wordt “benadrukt onvoldoende het vrijblijvende karakter van een mogelijke gift” betekent: de communicatie misleidt de ouders door de indruk te wekken dat zij verplicht zijn dit te betalen. Het wordt zo wollig geformuleerd voor een belangrijke reden: het geld dat de ouders overgeschreven heeft wettelijk het statuut van een gift, want het is ongefactureerd. Verderop in de aanbevelingen (wat de school verbeteren moet) wordt het nogmaals duidelijk dat de school een plicht heeft de ouders eerlijk te informeren over hun rechten en plichten.  Men verwacht van een school…

Transparante informatie in de schriftelijke communicatie naar ouders verschaffen en de decretale onderrichtingen in verband met de kostenbeheersing in het basisonderwijs correct naleven. (BaO/2007/05 Kostenbeheersing in het basisonderwijs)

Deze vaststellingen zijn vrij recent, maar de invloedrijke rol een van de oudste freinetscholen van het land, mag niet onderschat worden. Aan de andere kant zijn er nu in de Appeltuin al maatregelen genomen om het financieel beleid aan het decreet aan te passen. De bijdrage is vrijwillig en zorgt voor een aantal ondersteuningsprojecten zoals melk- en fruitverdeling, maar wordt niet langer verantwoord als ‘nodig voor freinetwerking’. De klassen of school kunnen zich nog steeds tot de oudervereniging wenden voor extra steun als ze die nodig hebben, maar de blanco cheque, is nooit een goed idee. Waarom zouden ouders geen geld meer bijdragen als ze niet verplicht zijn? Het gaat enkel over de eerlijke transparante communicatie, niet over het geld zelf.

In het schoolreglement van het Wijdeland, schippert men nog halfweg. Er wordt gezegd dat het onderwijs kosteloos is (dat is al wat), maar toch ook over een bijdrage gesproken waarbij een bepaald bedrag vooropgesteld wordt. Het is een vrijwillige bijdrage, maar het moet wel €25/kind zijn. Je bepaalt zelf de frequentie van de betalingen, als je alle maanden maar betaald.

BIJDRAGEN

De school hanteert geen inschrijvingsgeld. Alle activiteiten die de school ontplooit om de eindtermen of ontwikkelingsdoelen te bereiken zijn volledig ten koste van het schoolbudget en dus gratis voor de ouders. Ouders moeten daarom niets kopen behalve een boekentas, een brooddoos, een drinkbeker, sportschoenen, een korte broek, T-shirt en sportzak. Indien schoolmaterialen worden beschadigd of zoek raken, kunnen ze vervangen worden op kosten van de ouders. Om onze Freinetwerking en ons projectonderwijs waar te maken vraagt de vzw ‘Vrienden van Het Wijdeland’ aan de ouders een vrijwillige bijdrage te storten op de rekening van vzw ‘Vrienden van Het Wijdeland’, rekeningnummer 735-0203340-16. De vrijwillige bijdrage bedraagt €25/kind/schoolmaand. De frequentie van betalen bepaalt u zelf (maandelijks, 2-maandelijks, trimestrieel, semestrieel of in één keer). Gezinnen met 3 of meer kinderen betalen voor het 3de kind €15, voor het 4de €10/maand. Vanaf het 5de kind: geen bijdrage. Ouders wiens financiële draagkracht met deze ouderbijdrage wordt overschreden betalen minder. Dit wordt in alle discretie afgesproken met de directeur. Met deze vrijwillige bijdrage wordt het ervaringsgericht en projectmatig karakter van ons onderwijs gesteund, o.a. voor het betalen van de vele ervaringsuitstappen, culturele bezoeken, het inhuren van sprekers, het bezoeken van musea en tentoonstellingen, alsook de aankoop van projectmaterialen.

Tot slot worden de bewegingsactiviteiten (turnen, zwemmen, overdekte speeltuin, sportdagen, …), feestelijke activiteiten en een deel van de verrijking van de speelplaats hiervan bekostigd. Ouders die geen vrijwillige bijdrage wensen te betalen wordt de reële kostprijs van de activiteit aangerekend, rekening houdend met de geldende maximumfacturen voor kleuters en voor lager.

Schoolreglement freinetschool Het Wijdeland

Het is onmiddellijk duidelijk dat hieruit inspiratie geput is voor de ouderbijdrage in de Tinteltuin, waar een vergelijkbare tekst circuleert in de Tintelwijzer. Of dit nu het schoolreglement is, is niet duidelijk, het is toch niet dit boekje dat de ouders ondertekenen bij de inschrijving.

Ouderbijdragen. In ons land moeten de ouders geen geld betalen om hun kind naar school te laten gaan.We hebben al verteld dat we in de TintelTuin veel dingen doen die ze op (sic) andere scholen minder of zelfs niet doen. Zo gaan we bvb elk jaar met de klas op kamp, we hebben veel ateliers, we gaan vaak op stap,…knutselmateriaal kost veel geld, uitstapjes ook. Daarom geven in onze school de ouders elke maand een gift aan de vzw. Je moet dan wel tijdens het schooljaar nooit meer geld meebrengenvoor bvb zwemmen, een uitstap, … uitgezonderd voor het kamp. Je stort je ouderbijdrage regelmatig op het volgende rekeningnummer :(Rekening nr van de vzw !”#$%#%&”#!$’&).

uit: Tintelwijzer

Natuurlijk zijn er ouders die deze extra prijs maar wat graag betalen. Ik vraag mij wel af of ze zo rijk zijn dat ze zelfs het belastingsvoordeel dat ze zouden kunnen doen mocht de school correct zijn en fiscale attesten afleveren aan de ouders die met 2 à 3 kinderen tussen de €700 en €1.000 aan de school ‘schenken’. Het wordt hier ook schrijnend duidelijk dat de school niets fundamenteels anders doet dan andere scholen, of dat daar de ouderbijdrage niet voor gebruikt wordt. Enkel het kamp, als eerste vermeld bij verschillen met andere scholen, is nog extra betalen. Wel wordt hier voor het eerst het woord ‘gift’ gebruikt, wel omringd van alle dwingendheid.

Alweer worden hier ‘kosten voor pedagogische doelen’ (wat je nodig hebt om de kinderen te leren wat ze moeten kennen) en ‘kosten voor buitenschoolse activiteiten’ op een hoopje gegooid. Er mag in het basisonderwijs tot €60 gevraagd worden per kind per jaar aan uitstappen enzoverder, maar met een duidelijk factuur. Knutselmateriaal is in het beste geval altijd pedagogisch materiaal, het is de bedoeling dat de kinderen iets leren tijdens het knutselen, dus in feite mag daar nooit geld voor gevraagd worden.

Men zou beginnen dat ongeoorloofde bijdragen eisen hét kenmerk van freinetonderwijs begint te worden, maar dat niet zo. Er zijn scholen die er een punt van maken de decreten wel naar de letter toe te passen en de ouders via het schoolreglement wel eerlijk inlichten over hun rechten:

8. Kosteloos basisonderwijs

In het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap wordt aan de ouders geen inschrijvingsgeld voor hun kind(eren) gevraagd, noch bijdragen voor kosten die verbonden zijn aan het nastreven van ontwikkelingsdoelen of het behalen van de eindtermen. De materialen die hiervoor nodig zijn, worden door de school kosteloos in bruikleen gegeven aan de leerlingen, maar blijven eigendom van de school. Indien de materialen beschadigd of zoekgeraakt zijn, worden ze vervangen op kosten van de ouders.

Naast het nastreven van de door de overheid bepaalde ontwikkelingsdoelen en eindtermen wil onze school ook haar specifiek pedagogisch project waarmaken, nl. dat van het Freinet-onderwijs. Aangezien de gewone werkingsmiddelen niet volstaan om de extra uitstappen en activiteiten, eigen aan deze onderwijsvorm, te financieren, wordt aan de ouders een minimale bijdrage gevraagd.

Ouders organiseren zelf de inning en de verdeling van deze bijdragen. De gedetailleerde bijdrageregeling wordt als bijlage aan dit reglement gevoegd.

Uiteraard werd in overleg met de schoolraad een regeling uitgewerkt voor kinderen van minder gegoede ouders.

Tot slot wordt een bijdrage gevraagd voor het tweejaarlijks kamp (GWP). De hoogte van deze bijdrage is afhankelijk van o.a. de duur van het kamp en van de aard van de activiteiten. Het totaalbedrag, bedoeld voor drie kampen tijdens de zes lagere schooljaren, zal niet hoger zijn dan €360.

Schoolreglement freinetschool de Mijlpaal.org 2010-2011

Hier wordt niet enkel verwezen naar het decreet over kosteloosheid, maar ook een poging gedaan de maximumfactuur te respecteren. Ik noem dit een poging, omdat er waarschijnlijk nog extramuros (buiten de school) actitiviteiten georganiseerd worden waarvoor de ouders via de ‘vrijwillige bijdrage’ betalen en dit onmiddellijk een overschrijding van die maximumfactuur geeft. Ik weet niet of het anders kan zijn dan dat deze tekst tot kromme situaties leidt, omdat bepaalde ouders veel bijdragen, anderen minder en bepaalde ouders exact weten wie betaalt heeft en hoeveel.

De associaties, in de volksmond, van freinet  met steineronderwijs is die zin niet volledig ongegrond omdat ook steinerscholen om dezelfde manier via vzw”s extra fondsen proberen te innen. Bijdragen in deze scholen zitten naar verluidt boven de €100. Als de freinetbeweging komaf wil maken met het sectair en elitair stigma van freinet, zal ook radicaal afstand genomen moeten worden van een financiële politiek die voor een selectief schoolpubliek zorgt.

Als de Tinteltuin van gratis ervaringsonderwijs van de bovenste plank zijn niche en uithangsbord maakt, kan het zeker uitgroeien tot een fantastische school. Net dat uitgroeien is het probleem: echt freinetonderwijs betekent: kleine school en kleine klassen. Over de klassen heb ik elders iets geschreven en het is geweten dat Freinet soms lesgaf aan groepen van meer dan dertig. Hier is het  belangrijk om op te merken dat de capaciteit van de huidige school in Zoutleeuw veel hoger ligt dan die in Goetsenhoven en dat de school met z’n amper 90 leerlingen sowieso teveel kost per leerling. Een school rendeert, is een volwaardige school vanaf 180 leerlingen. De luxe van de enorm ruime klassen is een gevolg van de onderbezetting, maar op het gebied van huisvesting is dat geen probleem omdat het gebouw toch leegstond.

Wanneer gaat de school zich openstellen voor de lokale kinderen van Zoutleeuw? Inschrijvingen worden systematisch geweigerd omdat klassen volzitten terwijl het gebouw halfleeg staat en de school gesubsidieerd wordt per leerling?